Pandemide Din ve Toplum

Covid-19 2019 un sonlarında ilk önce Çin’in Wuhan şehrinde ve daha sonra Covid-

19 adı verilen pandeminin tüm dünyayı etkisi altına almıştır. Tarihte eşi

benzerine az rastlanılan bu pandeminin başta sağlık olmak üzere ekonomik,

siyasi, sosyal alanlarda ciddi krizlere yol açmasının yanında dini alanda da etkili

olduğu görülmüştür. Şüphesiz Covid-19 pandemisinin toplumsal hayatın

her alanında ciddi sorunlara yol açtığını tüm insanlık alemi tecrübe etmiştir.

“Evde kal!” sloganıyla pandeminin etkilerinden uzaklaşılmasında evin güvenilir

bir yer olduğu anlaşılmış, fakat insanların evin sınırlarına hapsolması ya

da toplumsal hayattan tecrit edilme anlayışı insanları farklı düşüncelere sevk

etmiştir. Her şeyden evvel sosyal bir varlık olan insanın böyle bir durumla

karşılaşması ya da bu tür salgınlar karşısındaki çaresizlik yeni arayışlara sevk

etmiştir. Eve hapsolmak sosyal bir varlık olan insanoğlu için yeni arayışlara

ulaşma ihtiyacını doğurmuştur. Bu süreçte kontrollü sosyal hayat, maske, karantina,

sosyal mesafe, “evde kal!” gibi olgu ve kavramların üretilmesi pandemik

salgınlarda neler yapabileceğimize yönelik arayışları ortaya çıkarmıştır.

Şüphesiz bu tür sloganik ifadeler beyinlerimize iyice kazınarak gündelik yaşama

dahil edilmiştir. Covid-19’un başta sağlık olmak üzere toplumsal hayat

üzerindeki etkileri bu tür pandemi ve benzeri afetlerin yıkıcı sonuçlara yol

açabileceği üzerinde sürekli düşünce geliştirmeyi gerekli kılmıştır. Kısa sürede

küresel ölçekte pandemiye dönüşen bu tür afetlerin her an yeniden ortaya

çıkabileceği göz önünde bulundurularak bütün bilim dallarının interdisipliner

bir çerçevede hazırlıklı olmayı da insanlığa öğretmiştir. Bu tür salgın gibi kriz

dönemlerinde birey ve grupların ya da genel olarak tüm toplumun dini hassasiyet

içerisinde olmaları inanç yoluyla bunlarla baş edebilmek için hazırlıklı

olmanın zarureti anlaşılmıştır. Pandeminin sosyolojisi ve toplumsal etkileri

pandemi sürecinde İlahiyat Fakültesi mezunu İHL meslek dersleri ve DİKAB

dersi öğretmen adayları ve öğretmenlerinin konuya bakışları, ekoloji ve din

gibi farklı alanlarda üretilen konu başlıkları kitabın içeriğini oluşturmuştur.

Daha doğrusu dini temsil konusunda önemli aktör olan İlahiyat fakültesi mezunu

öğretmenlerin perspektifinden Covid-19 salgınının nasıl anlaşıldığı ve

yorumlandığı irdelenmiştir. Bu kitapta ortaya konan bilgilerin ve görüşlerin

alanla ilgili yapılan çalışmalara katkı sağlayacağı ümit edilmektedir.

GIRIŞ

BÖLÜM 1 PANDEMI OLGUSUNA TARIHSEL VE KAVRAMSAL BIR BAKIŞ

1.1. İnsanlık Tarihinde Afetlerin Panoraması

1.2. Din, Pandemi ve Ruh Sağlığı

1.3. Eşitsizlik Virüsü, Pandemi ve Hayırseverlik

1.4. Teodise Kavramı Ekseninde Pandemik Hastalıklar ve Din Sosyolojisi

1.5. DİB’in Covid-19 Hutbesi: “Tedbir Mümin’den Takdir Allah’tandır”

1.6. Covid-19, Sekülerleşme ve Din

1.7. İbn Haldûn Sosyolojisinde Kara Ölüm, Toplumsal Değişme ve Din

BÖLÜM 2 DIN DERSI ÖĞRETMENLERININ PERSPEKTIFINDEN PANDEMI

2.1. Katılımcılara Göre Virüsün Mahiyeti

2.1.1. Virüs Nedir?

2.1.2. Virüsün Ortaya Çıkış Sebebi

2.2. Virüsün Yarattığı Algısal Değişim

2.2.1. Farkındalık Oluşumu

2.2.2. Geleceğe Dair Dönüşüm Fikri

2.3. Pandemi Kapsamında Din-Bilim İlişkisi

2.4. Bilim Kurulunda Din Görevlisinin Yapabilecekleri

2.5. Pandemi Sürecinde Neye İhtiyaç Duyuldu?

2.5.1. Uzman Tavsiyeleri Kapsamında Teçhizat

2.5.2. Pandemi Konusunda Bilgilenme

2.5.3. Psikolojik Destek İhtiyacı

2.5.4. Gıda ve Geçinme İhtiyacı

2.5.5. Ekonomik İhtiyaç

2.6. Pandemi ve Kaygı ile Başa Çıkma

2.6.1. Maddi/Rasyonel Tavsiyeler

2.6.2. Manevi/Spiritüel Tavsiyeler                                         

2.7. Pandemi Sonrası Muhtemel Değişimler

2.7.1. Maddi Değişiklikler

2.7.2. Manevi Değişiklikler

2.7.3. Pandemi Öncesi Yaşama Dönüş

2.8. Manevi Gelişime Katkısı

2.8.1. Dini-Manevi Gelişim

2.8.2. Bireysel Gelişim

2.8.3. Toplumsal Bilincin Gelişimine Katkısı

2.9. Dini-Manevi Yaşama Geri Dönüş

2.9.1. Dini-Manevi Yaşama Dönüş İçin Yapılması Gerekilenler

2.9.2. Doğal Gelişim Seyrine Bırakılmalı

2.10. Pandemi ve Kriz Yöntemi

SONUÇ VE ÖNERILER

KAYNAKLAR