Beslenme - Ayşe Baysal

Beslenme, günümüzde üzerinde durulan önemli konuların başında gelmektedir. Bugün, dünyada milyonlarca insan sürekli açlık ve yetersiz beslenmenin yol açtığı ölüm ve hastalıklarla savaşırken, diğer bir bölümü aşırı ve hatalı beslenmeden kaynaklanan bozukluklar yüzünden yaşamlarını erken yaşlarda yitirmekte veya çalışamaz duruma gelmektedirler. Böylece, yetersiz ve dengesiz beslenme sorunları, insanların sağlığını bozan etmenlerin başında yer almaktadır.

Yetersiz ve dengesiz beslenme sorunlarının nedenlerinden biri, beslenme bilgisinden yoksunluktur. Beslenme bilgisi, bireylerin, ailelerin ve toplumların beslenme durumları ve alışkanlıklarını etkileyen etmenlerden biridir. Bu etmen, başta yetersiz ve dengesiz beslenme sorunlarından en çok etkilenen büyüme çağındaki çocukların, onları büyüten annelerin, yaşlıların ve kalıtımsal olarak belirli hastalıklara yatkınlıkları olan bireyler olmak üzere her yaş ve cinsiyetteki insanların beslenmesi yönünden önemlidir. Bu nedenle, yetersiz ve dengesiz beslenme sorunlarının önlenmesinde araçlardan biri, beslenme araştırması ve eğitimidir. Beslenme araştırma ve eğitimini plânlayıp uygulanmasını yönetecek elemanlar, yükseköğretim kuruluşlarında yetiştirilmektedir. Ülkemizde, Üniversitelerin Sağlık Bilimleri Fakültelerinin Beslenme ve Diyetetik Bölümleri, beslenme eğitimi ve araştırmasında çalışan elemanları yetiştirmektedir. Ayrıca; üniversitelerin tıp ve sağlık bilimleri ile ilgili çeşitli öğretim programlarında beslenme dersleri yer almaktadır. Üniversitelerin tıp fakülteleri, son yıllarda beslenme konusuna daha çok yer vermeye başlamışlardır. Mesleki eğitim ve mesleki yaygın eğitim fakülteleri, veteriner ve ziraat fakültelerinin gıda bilimi ve gıda mühendisliği programlarında beslenme dersleri yer almaktadır.

Birçok yükseköğretim programında değişik kapsamlarda okutulmakta olan beslenme derslerinde yardımcı olacak Türkçe yazılmış beslenme kitabı yok gibidir. Beslenmenin metabolizma ile ilgili konuları biyokimya ve fizyoloji kitaplarında yer almaktaysa da, bireyin, ailenin ve toplumun beslenme şeklinin düzeltilmesine yönelik uygulamalı konulara değinilmemektedir. Ziraat ve veteriner fakültelerinde okutulan kitaplar ise, genellikle hayvan ve bitki beslenmesine yöneliktir.

Bu kitapta, insan beslenmesinin teorik ve pratik yönleri birbirini tamamlayacak şekilde sunulmuştur. Kitap, üniversitelerin beslenme ve diyetetik bölümleri tarafından değişik kodlarla, değişik kapsamlarda değişik bölümlerine verilen “Beslenme İlkeleri ve Besinler’’ dersleri için ders kitabı; diğer yükseköğretim programlarında yer alan beslenme dersleri için de yardımcı kitap niteliğindedir. Ayrıca, kitabın özellikle ikinci ve üçüncü bölümlerinin, beslenme konularında pratik bilgi sağlamak isteyen, en az ortaöğretim düzeyinde eğitimi olan herkese yardımcı olabileceği kanısındayız.

Bu baskısı yapılırken, kitaptaki bilgiler yeni araştırma ve yayınların ışığı altında tekrar gözden geçirilerek gerekli değişiklikler yapılmıştır. Kitabın basımı sırasında düzeltmelerde yardımcı olan çalışma arkadaşlarıma, çizim ve basım işlerini yürüten Hatiboğlu Yayınevi yetkililerine teşekkür ederim. Kitabın öğrencilerimize ve bütün okuyuculara yararlı olmasını dilerim.

"Beslenme" Kitabının İçindekileri:

BÖLÜM I- Beslenme İlkeleri
   Beslenme ve Sağlık
   Karbonhidratlar
   Lipidler
   Proteinler
   Nükleik Asitler
   Enzimler
   Enerji Metabolizması
   Hormonlar ve Metabolizma
   Su ve Mineraller
      - Su
      - Mineraller
      - Sodyum ve Potasyum
      - Klor
      - Kalsiyum
      - Fosfor
      - Magnezyum
      - Demir
      - Bakır
      - İyot
      - Fluorid
      - Çinko
      - Manganez
      - Krom
      - Molibden
      - Kükürt
      - Kobalt
      - Selenyum	
      - Diğer Elementler (Silikon, Vanadiyum, Boron, Nikel, Arsenik)	
      - Minerallerin Toksik Etkileri	
   Vitaminler	
      - A Vitamini	
      - D Vitamini	
      - E Vitamini	
      - K Vitamini	
      — Tiamin	
      - Riboflavin	
      - Niasin	
      — Vitamin B6	
      — Folik Asit	
      - Vitamin B12	
      - Pantotenik Asit	229
      - Biotin
      - Kolin
      - İnositol
      - Karnitin
      - Vitamin C
   Genetik, Bağışıklık, İnflamasyon ve Beslenme Etkileşimi	249
   Epigenetik ve Beslenme Etkileşimi	260
   Kaynaklar

BÖLÜM II- Besinler
   Besin Grupları
      - Etler
      - Kuru Baklagiller
      - Yumurta
      - Süt
      - Tahıllar
      - Sebze ve Meyveler
      - Yağlar
      - Tatlılar
   Katkı Öğeleri
   Besinlerin İşlenerek Saklanması
   İçecekler
      - Çay, Kahve, Kakao, Bitkisel Çaylar
      - Kola ve Gazozlar
      - Alkollü İçkiler
   Diyet Posası
      - Diyet Lifi
   Bitkisel Kimyasallar ve İşlevsel Besinler
      - İşlevsel Besinler
      - Besinlerdeki Zararlı Kimyasallar
   Probiyotikler
   Yemek Planlama
   Kaynaklar


BÖLÜM III- Özel Durumlarda Beslenme
   Gebe ve Emzikli Kadınların Beslenmesi
   Çocukların Beslenmesi
   Yaşlıların Beslenmesi
   İşçilerin Beslenmesi
   Sporcuların Beslenmesi
   Şişmanlık
   Zayıflık
   Kaynaklar
	
İndeks