Arazi Yönetimi

Prof.Dr. Nihat Enver Ülger’in, son dönemde ülkemizde üzerinde sıkça konuşulan ve tartışılan “kentsel dönüşüm ve yanlış arazi kullanım kararları” konularında ufuk açacak kitabı Arazi Yönetimi’nin geliştirilmiş ve güncellenmiş ikinci baskısı Avrasya Arazi Yönetimi ve Kentsel Dönüşüm Strateji Geliştirme Merkezi’nin katkılarıyla YEM Yayın’dan çıktı.

Arazi Yönetimi, dünyadaki arazi yönetim süreçlerini irdeleyip ülkemiz koşullarına uygun, özgün bir arazi yönetim sistematiği oluşturarak, bunu Geomatik (Harita-Jeodezi- Fotogrametri), İnşaat, Çevre, Orman, Ziraat Mühendisliği, Şehir ve Bölge Planlama, Kentsel Tasarım, Mimarlık, Hukuk, Kamu Yönetimi, Gayrimenkul, Emlak vb. disiplinlerde rol alan tüm aktörlerin ilgisine sunma amacı taşıyor.

“Bugün dünyamızın en büyük sorunlarından olan ‘arazi kıtlığına ve yanlış arazi kullanım kararları'na karşın özgün bir arazi yönetim sistematiği gerekmektedir…” diyen Nihat Enver Ülger’in bu çalışması özellikle Büyük Şehir Belediyeleri, TOKİ, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, İç İşleri Bakanlığı gibi kamu yönetim kurumlarının yanı sıra kentsel planlama, emlak, gayrimenkul geliştirme, yatırım, danışmanlık alanlarında görev yapan ilgililer için de yol gösterici bir kılavuz olma niteliği taşıyor.

Dünyanın karşılaştığı en büyük sorunlardan olan “arazi kıtlığı” ve “yanlış arazi kullanım kararları”; kentlerin kontrol edilemeyecek bir hızda büyümesi, tarım arazilerinin tarım dışı faaliyetlere (yerleşim, sanayi vb.) açılması, yoğun arazi talebi ve sürdürülebilir çevre ilkelerinden uzak arazi politikaları sonucunda ortaya çıkmıştır. Dünya arazisini tüm sakinlerinin yararına yönelik olarak en iyi şekilde kullanmak, yönetmek ve kalıcı kılmak için ülke, kent ve kır ölçeğinde arazi yönetimine ihtiyaç vardır. Arazi yönetimi için mülkiyet kullanımına ilişkin bilgiler ve dökümler olması, mülkiyete ilişkin karar verilmeden önce bunların dikkatlice incelenerek analizlerinin yapılması gerekmektedir.

Nihat Enver Ülger, Türkiye için arazi yönetim sisteminin kurulması konusunda gereken teorik ve pratik altyapının verilmeye çalışıldığı, çeşitli değerlendirmeler yapılarak değerlendirmelerin sonucunda da ülkemizde arazi üzerinde mülkiyet-kullanım-hukuk ekseninde, anayasal düzlemden mülkiyetin tesciline kadar olan sürecin hemen her aşamasında eksik ve sorunlu durumların süregeldiğinin saptandığı bu kitabı hazırlama amacını bu şöyle özetliyor:

“Ülkemizde işgal, çarpık kentleşme, çevre kirliliği, kır-kent dengesizliği gibi sorunlara imar afları, afet riskli alanların dönüştürülmesi, 2B arazilerinin doğrudan satışı vb düzenlemelerle çözüm üretilmeye çalışılmaktadır. Ancak kopuk, dağınık ve parçacıl niteliklere sahip bu çözüm arayışlarının arazi yönetiminin nihai amacına ulaşılmasında yetersiz kaldığı açıktır. Bir arazi yönetim sisteminin kurulması gerekliliğini ortaya koymak amacıyla hazırladığım bu kitapta, arazi yönetim sisteminin yapısını şekillendirebilecek niteliklere sahip olduğu varsayılan bir arazi yönetimi paradigmasının, ülkemiz arazi yönetimindeki sorunların çözümüne katkıda bulunacağını düşünüyorum…”

İÇİNDEKİLER

Bölüm I: KAVRAMSAL VE NEDENSEL ÇERÇEVE

ARAZİ YÖNETİMİ NEDİR?

13 Tanımı ve Kapsamı

17 Uluslararası Arazi Yönetimi Yaklaşımlarının Tarihsel Gelişimi

17 Uluslararası Haritacılar Birliği (FIG) ve Birleşmiş Milletler’in Çalışmaları

23 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi

25 Avrupa Birliği’nin Çalışmaları

ARAZİ YÖNETİMİNİN KAZANIMLARI

35 Mülkiyet/Arazi Üzerindeki Hakların Korunumu

36 Vergilendirmeyle İlgili Kazanımlar

36 Kredi Erişimiyle İlgili Kazanımlar

36 Arazi Piyasalarıyla İlgili Kazanımlar

37 Hazine/Kamu Arazilerinin Korunması

37 Arazi Üzerindeki Anlaşmazlıkların Azalması

37 Kırsal ve Kentsel Yaşamın Sürdürülebilirliği

38 Çevre Yönetimine Etkisi

38 İyi Yönetişim ve Demokratik Bir Toplum Oluşturma

ARAZİ YÖNETİM SİSTEMİNİN TEMEL DAYANAKLARI

39 Arazi Yönetim Sistemi

39 Arazi Yönetimi Paradigması

40 Kişiler ve Kurumlar

40 Haklar, Kısıtlamalar ve Sorumluluklar

40 Kadastro

41 Dinamik Sistem Tasarımı

41 Süreçler

41 Teknoloji

41 Arazi Veri Altyapıları

41 Başarı Ölçütleri

Bölüm II:ARAZİ-İNSAN İLİŞKİSİ

ARAZİ VE MÜLKİYET KAVRAMLARI

45 Arazinin Algılanışı

48 Mülkiyet ve Mülkiyet Hakları Nedir?

51 Farklı Toplumlarda Mülkiyet Yapıları

52 İlkel Komünal Toplumlarda Mülkiyet

53 Köleci Toplumlarda Mülkiyet

53 Feodal Toplumlarda Mülkiyet

56 Kapitalist Toplumlarda Mülkiyet

56 Sosyalist Toplumlarda Mülkiyet

İNSANOĞLU-ARAZİ İLİŞKİSİNİN EVRİMİ

58 Tarihsel Bakış

59 İnsan Arazi Kullanım İlişkisi

61 Kadastronun Gücü

64 Kadastro Bilgi Sistemleri

HAKLAR, KISITLAMALAR VE SORUMLULUKLAR

Bölüm III: DÜNYADA ARAZİ YÖNETİMİ KURAMI / PARADİGMASI

DÜNYADA ARAZİ YÖNETİMİ ANLAYIŞI

69 Arazi Yönetimi Paradigması

71 Dünyadaki Arazi Yönetimi Anlayışı

DÜNYADA ARAZİ YÖNETİMİ SÜREÇLERİ

78 Arazi Kayıt Sistemleri

83 Arazi Politikalarına Olan Gereksinim

88 Arazi Mülkiyetine Yapılan Karışmalar

90 Arazi Kullanım Planlaması

94 Arazi Geliştirme

97 Arazi Değeri ve Arazi Piyasaları

103 Arazi Veri Altyapıları

107 Arazi Yönetiminde Yeterlilik

DÜNYA İÇİN "ETKİLİ BİR ARAZİ YÖNETİMİ ÇERÇEVESİ"

Bölüm IV: TÜRKİYE’DE ARAZİ YÖNETİMİNE YAKLAŞIM

TÜRKİYE’DE ARAZİ YÖNETİMİNİN GEREKLİLİĞİ

116 Ekonomik Kalkınma ve Planlama

119 Sürdürülebilir Kentleşme

119 İç Göç Sorunu

121 Dış Göç Sorunu

124 Yeni Bir Arsa Düzenlemesi Sisteminin Gerekliliği

128 Kırsal Kalkınmanın Gerekliliği

132 Sürdürülebilir Çevre

133 Zenginliğin Dağılımı

TÜRKİYE’DE ARAZİ YÖNETİMİ ANLAYIŞIYLA İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALAR

135 Hükümet Düzeyinde Yapılan Çalışmalar

138 Sivil Toplum Örgütlerinin Çalışmaları

Bölüm V: BİR ARAZİ YÖNETİMİ PARADİGMASI

ARAZİ YÖNETİŞİMİ

TÜRKİYE’DE ARAZİ YÖNETİMİ PARADİGMASI

HUKUKSAL TEMEL

146 Anayasa

147 Medeni Kanun

148 Arazi Düzenlemesiyle İlgili Uygulama Kanunları

ARAZİ MÜLKİYETİ VE ONA BAĞLI HAKLAR TEMELİ