A1-A2 Seviyesi Yabancılara Türkçe Öğretimi Dil Bilgisi Kitabı

Bu çalışma, bir ders kitabı değildir. Elbette ki yabancı dil öğretimi dil bilgisi ağırlıklı

olarak yapılmaz. Dil öğretimi bir bakıma bilinçaltını yıkama eğitimidir. Çocuk yaşlarda

her şey sorgulanmadan kolayca öğrenilebilir fakat büyüdükçe neden sorusu sorulmaya

başlanır ve her şeyde bir mantık aranır. Yabancı dil öğreten herkes bilir ki öğrenciler “Bu neden böyle?” diye sorarlar. Türkçe eklemeli bir dil olduğu için eklerin cümleye kattığı anlamlara da hâkim olmak gerekir. Dil bilgisi öğretiminde özellikle A1-A2 seviyesinde içinde bulunulan ortama uygun olarak en yakın kaynaklar ders malzemesi olarak seçilmelidir.

Bu sebeple bu çalışmada örnekler, rahatlıkla somutlandırılabilecek, bir sınıf ortamında

kolaylıkla ulaşılabilecek kaynaklar göz önüne alınarak verilmeye uğraşılmıştır.

Bu çalışmada 12 ünite bulunmaktadır. Ünitelere çeşitli başlıklar verilmiş ve bu başlıklar

altında başlıkla bağlantılı olmayan fakat o bölümde anlatılması uygun görülen

konular da ele alınmıştır. Eser, İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı, Hitit, Yedi

İklim ders kitapları esas alınarak hazırlanmıştır. Eserde önce genel bilgiler ve örnekler

verilmiştir. Özellikle Notlar bölümünde üzerinde durulan konuyla ilgili bilinmesi gereken ipuçları verilmeye çalışılmıştır. Her ünitenin sonunda da alıştırmalar yer almaktadır. Ders kitaplarından farklı olarak A1-A2 seviyesinde bulunmaması gerektiği düşünülecek ya da ayrıntı olarak görülebilecek konulara da değinilmiştir. Bunun sebebi

metin odaklı ders işlendiğinde ister istemez karşılaşılan dil bilgisi kalıplarına kısaca

değinebilmektir. Örneğin şimdiki zaman konusunda -yor ekinin yanında -mAktA ekine

de değinilmiştir. Özellikle birçok metinde karşımıza çıkan -mAktA ekinin şimdiki zaman fonksiyonunda bir süreci anlattığı için bilinmesi gerektiği düşünülmüştür.

ÜNİTE 1

1.1. TANIŞMA, SELAMLAŞMA

1.1.1. Samimi İfade / Resmî İfade, Sen ve Siz Farkı

1.1.2. Tanışma, Selamlaşma, Vedalaşma, Teşekkür Etme, Özür Dileme, İyi Dilek Sözleri

1.1.3. Günler, Aylar, Mevsimler

1.1.4. Renkler

1.1.5. Ülkeler, Milliyetler, Diller

1.1.6. Yönler

1.1.7. Alıştırmalar

1.2. SESLER VE HARFLER

1.2.1. Harfler

1.2.1.1. Türk Alfabesi

1.2.2. Seslerin Özellikleri

1.2.2.1. Ünlü Harfler

1.2.2.2. Ünsüz Harfler

1.2.3. Alıştırmalar

1.3. TÜRKÇEDE ÇOKLUK

1.3.1. Çokluk Eki (+lAr)

1.3.2. Kalınlık İncelik Uyumu

1.3.3. Alıştırmalar

1.4. TÜRKÇEDE SORU

1.4.1. Soru Eki (mI/mU)

1.4.2. Düzlük Yuvarlaklık Uyumu

1.4.3. Soru Sözcükleri

1.4.4. Alıştırmalar

1.5. TÜRKÇEDE İŞARET ADILLARI

1.5.1. Bu, Şu, O İşaret Adılları

1.5.2. Burası, Şurası, Orası İşaret Adılları

1.5.3. Alıştırmalar

1.6. TÜRKÇEDE VAROLUŞ CÜMLESI

1.6.1. Var, Yok

1.6.2. Bulunma Durumu (Lokatif Hâli) (+DA)

1.6.3. Ünsüz Benzeşmesi

1.6.4. Alıştırmalar

1.7. SIFATLAR

1.7.1. Niteleme Sıfatları

1.7.2. Sıfat Yapan +lI/+lU Eki

1.7.3. Sıfat Yapan +sIz/+sUz Eki

1.7.4. Alıştırmalar

1.8. TÜRKÇEDE SAYILAR

1.8.1. Asal Sayılar

1.8.2. Sıra Sayıları (+(I)ncI/+(U)ncU)

1.8.3. Ünlü Türemesi

1.8.4. Üleştirme Sayıları (+Ar/+şAr)

1.8.5. Alıştırmalar

1.9. SÖZCÜK TÜRLERI

ÜNİTE 2

2.1. TÜRKÇEDE AD CÜMLESI

2.1.1. Türkçede Ad Cümlesi (Koşaç Cümlesi / İmek Eylemi)

2.1.1.1. Haber Kipi (Şimdiki Zaman / Geniş Zaman)

2.1.2. Meslekler

2.1.3. [y] Ünsüzü Türemesi

2.1.4. Alıştırmalar

ÜNİTE 3

3.1. TÜRKÇEDE EYLEM CÜMLESI

3.1.1. Mastar Eki (-mAk)

3.1.2. Temel Eylemler

3.1.3. Şimdiki Zaman (genel) (-yor)

3.1.4. Ünlü Daralması

3.1.5. Yönelme Durumu (Datif Hâli)

3.1.6. Ünsüz Yumuşaması

3.1.7. Ayrılma Durumu (Ablatif Hâli) (+DAn)

3.1.8. Belirtme Durumu (Akuzatif Hâli) (+I/+U)

3.1.9. -mAk istemek

3.1.10. Şimdiki Zamanı Karşılayan Diğer Ekler

3.1.10.1. -mAktA (resmî)

3.1.10.2. -mAdA

3.1.11. Bağlaçlar 1 (ve; veya, ya da; ama, fakat, lakin, ancak; çünkü, zira)

3.1.11.1. ve Bağlacı

3.1.11.2. veya / ya da Bağlacı

3.1.11.3. Ama / Fakat / Lakin / Ancak Bağlaçları

3.1.11.4. Çünkü / Zira Bağlaçları

3.1.12. Alıştırmalar

ÜNİTE 4

4.1. İYELIK

4.1.1. İyelik Grubu

4.1.1.1. İyelik Adılları

4.1.1.2. İyelik Ekleri

4.1.2. Ünlü Düşmesi

4.1.3. Adıl [n]si

4.1.4. Kendi, Hepsi ve Birbiri Adılları

4.1.4.1. Kendi Adılı

4.1.4.2. Hepsi Adılı

4.1.4.3. Birbiri Adılı

4.1.5. Alıştırmalar

ÜNİTE 5

5.1. TÜRKÇEDE ZAMAN

5.1.1. Saatler

5.1.2. önce, sonra, kadar Edatları

5.1.2.1. önce, sonra Edatları

5.1.2.2. +mAdAn önce, +DIktAn/+DUktAn sonra

5.1.2.3. +A kadar

5.1.3. beri Edatı, +DIr/+DUR Bildirme Eki

5.1.3.1. +DAn beri

5.1.3.2. +DIr/+DUr Bildirme Eki

5.1.4. Alıştırmalar

ÜNİTE 6

6.1. TAMLAMALAR

6.1.1. İlgi Durumu (Tamlayan Eki, Genetif Hâli) [+In/+Un/+nIn/+nUn]

6.1.2. Ad Tamlamaları

6.1.2.1. Belirtili Ad Tamlaması

6.1.2.2. Belirtisiz Ad Tamlaması

6.1.2.3. Zincirleme Ad Tamlaması

6.1.3. Sıfat Tamlamaları

6.1.4. Sıfatlarda Derecelendirme (gibi/kadar/daha/çok/pek/en)

6.1.4.1. Eşitlik Derecesi (gibi)

6.1.4.2. Eşitlik Derecesi (kadar)

6.1.4.3. Karşılaştırma Derecesi (daha)

6.1.4.4. Aşırılık Derecesi (çok, pek)

6.1.4.5. En üstünlük Derecesi (en)

6.1.5. +ki Aitlik Eki

6.1.5.1. Sıfat Türeten +ki

6.1.5.2. Adıl Olan +ki

6.1.6. Alıştırmalar

ÜNİTE 7

7.1. EMIR VE İSTEK KIPI

7.1.1. Emir Kipi

7.1.2. İstek Kipi

7.1.3. +lIk/+lUk, +CIk/+CUK, +cAğIz Yapım Ekleri

7.1.3.1. +lIK/+lUk Yapım Eki

7.1.3.2. +CIk/+CUk Yapım Eki

7.1.3.3. +cAğIz Yapım Eki

7.1.4. Alıştırmalar

ÜNİTE 8

8.1. GEÇMIŞ ZAMAN 1

8.1.1. Eylem Cümlelerinde Geçmiş Zaman (Belirli/Görülen Geçmiş Zaman)

8.1.2. Ad Cümlelerinde Geçmiş Zaman (Ek-Eylem Belirli/Görülen Geçmiş Zaman) (ad+DI/+DU)

8.1.3. ile Bağlacı ve ile Edatı

8.1.3.1. ile Bağlacı

8.1.3.2 ile Edatı

8.1.4. +CA Eşitlik Eki

8.1.5. Alıştırmalar

ÜNİTE 9

9.1. GELECEK ZAMAN

9.1.1. Eylem Cümlelerinde Gelecek Zaman

9.1.2. Ad Cümlelerinde Gelecek Zaman

9.1.3. Bağlaçlar 2 (bu sebeple, bu nedenle, bunun için, bundan dolayı,

bundan ötürü, bu yüzden)

9.1.4. Alıştırmalar

ÜNİTE 10

10.1. GEÇMIŞ ZAMAN 2

10.1.1. Eylem Cümlelerinde Geçmiş Zaman (Belirsiz/Öğrenilen/Duyulan Geçmiş Zaman)

10.1.2. Ad Cümlelerinde Geçmiş Zaman (Ek-Eylem Belirsiz/Öğrenilen/Duyulan Geçmiş Zaman (ad+-imIş/-imUş)

10.1.3. Doğrudan Anlatım

10.1.4. Pekiştirme sıfatları

10.1.4.1. m, p, r, s İlaveli Pekiştirme Sıfatları

10.1.4.2. İkileme Yoluyla Yapılan Pekiştirme Sıfatları

10.1.4.3. mI/mU Soru Ekiyle Yapılan Pekiştirme Sıfatları

10.1.5. Alıştırmalar

ÜNİTE 11

11.1. GENIŞ ZAMAN

11.1.1. Geniş Zaman

11.1.2. Bağlaçlar 3 (hem ... hem, ne ... ne, ya ... ya, ise)

11.1.2.1. Hem ... hem..

11.1.2.2. Ne ... ne

11.1.2.3. Ya ... ya

11.1.2.4. ise

11.1.3. sayesinde, yüzünden, hakkında Edatları

11.1.3.1. sayesinde Edatı

11.1.3.2. yüzünden Edatı

11.1.3.3. hakkında Edatı

11.1.4. Alıştırmalar

ÜNİTE 12

12.1. YETERLILIK EYLEMI

12.1.1. Yeterlilik Eylemi

12.1.2. Ulaçlar 1 (-Ip/-Up, -Arak, -mAdAn)

12.1.2.1. -Ip/-Up Ulaç Eki

12.1.2.2. -ArAk Ulaç Eki

12.1.2.3. -mAdAn Ulaç Eki

12.1.3. Alıştırmalar

CEVAP ANAHTARI

KAYNAKLAR