Sanatı Düşünmek

Sanat yapıtı anlamlı bir estetik nesnedir. Onun anlamını da o yapıtı üreten sanatçının kendi yaşadığı dönemin toplumsal, düşünsel, dinsel, ekonomik ve politik koşulları hazırlamaktadır.

Sanat yapıtını anlayıp değerlendirebilmek de izleyicinin, sanatçının bireysel üslubu, kişiliği vs. gibi öznel koşullarının yanı sıra sanatçının yaşadığı dönemin toplumsal koşullarını da bilmesine bağlıdır. Bu bağlamda sanatla ilgilenen yetişkin veya öğrencilerin de kuramsal çalışmalarla ilgilenmesi, bilgilerini çoğaltması ve çok yönlü bir donanıma sahip olması kaçınılmaz bir zorunluluktur. Sanat salt biçimsel olarak ortaya bir şeyler koymak değildir. Onun en derin katmanı anlam boyutudur. Anlamı oluşturabilmek için hem sanatçının hem izleyicinin sanat tarihi, sanat felsefesi, tarih, sosyoloji, antropoloji, ekonomi gibi farklı disiplinlerle de kendilerini zenginleştirmeleri gerekir. Sanatçıların özgün ve anlamlı yapıtlar üretmeleri, izleyenlerin de çok yönlü bir donanıma sahip olmaları, sanat yapıtının anlam boyutunu çözümlemelerine yardımcı olacaktır. Geçmişi bilmeden yeni bir şey üretmek de anlamak da pek mümkün değil.

John Berger’in ifade ettiği gibi: “yeniden üretilen her yeni imge, belli bir görme biçimine bağlıdır.” O biçimi de şekillendiren, zihnimizdeki duyguları, düşünceleri oluşturan bilgidir.

Bilgi kaynaklarımız olan kitaplara bir yeni çalışma daha eklendi. On iki eğitimci akademisyenin bir araya gelerek hazırlamış oldukları “Sanatı Düşünmek” adlı çalışma. Sanat eğitimine yeni başlayan veya sanata ilgi duyan, sanatın ne olduğunu anlamaya çalışan yetişkinlerin yararlanabilecekleri yeni bir kaynak. Sanatla ilgili ilk anda akla gelen sanat nedir sorusunun cevabıyla başlayarak, sanatçı, sanat yapıtı ve sanat türleri ile devam eden, plastik sanatların tarihsel süreç içindeki gelişimini ve değişimini, sanat doğa ilişkisini, bilimin ve modernleşen dünyada teknolojik gelişmelerin sanat üzerindeki etkilerini, sanatın gerekliliğini, sanat eğitimini, yaratıcılığı, müziğin fonetik bir sanat olarak insanlar üzerindeki iyileştirici etkisini ve medya okuryazarlığı ile medyada görsel tasarım konularını içermekte. Disiplinlerarası bir yaklaşımla açık anlaşılır sade bir dille merak edilen sorulara cevap vermekte. Sanatın temel ilke ve sorunlarının çeşitli güzel sanatlar alanında, özellikle resim, müzik ve tasarım dallarında nasıl çözümlendiğini ve uygulandığını göstermeye çalışmakta. Sanat değerlerinin yüzyıllar boyunca toplumsal değişimlere koşut olarak nasıl bir düşünsel evrim geçirdiğini çok fazla ayrıntıya girmeden ana hatlarıyla ele almaktadır.

Türkiye’de sanat alanında kaynak kitaplar geçmişe göre günümüzde biraz daha çoğalmış olmakla beraber, yine de yeterli değildir. Onun için sanat üzerine yapılan her çalışma, her kitap gibi, estetik sorunları sadeleştirerek irdeleyen bu çalışma da çok kıymetlidir.