İslâm Ceza Hukuku (Eleştirel ve Farklı Bir Yaklaşım)

Hukukun diğer dallarına göre ceza hukukunun ayrı bir yeri ve önemi var. Kuşkusuz bunun en önemli sebebi, ceza hukukunun gerek mağdur gerek fail açısından insan hayatına dokunan, acı veren ve bir kısım hak yoksunluklarına sebep olan bir tarafının olması. Hukukun diğer dalları için de geçerli olmasına rağmen, adalet denilince akla ilk olarak ceza huku­kun gelmesinin sebebi bu olmalı.

Tarihi süreç içerisinde bir taraftan en doğru ve adil, diğer taraftan suçları önleme adına bazen mağdur, bazen failin ön plana çıktığı çeşitli ceza siyaseti anlayışları gündeme gelmiştir. Batı’da Aydınla Çağı ile cezalandırmada yeni bir dönemin baş­ladığı kabul edilmektedir. Cezalandırmada işkenceye varan Orta Çağ uygulamalarına bir tepki olarak gelişen bu dönem, mağdurdan çok suçlu haklarının ön plana çıktığı bir dönem olmuştur. Tarihi süreç içerisinde dönemin fikir akımlarının da etkisiyle bazen mağdur, bazen suçlular lehine değişen, en ağırından en hafifine farklı yaptırım türleri gündeme gelmiş­tir. Söz konusu yaptırım türleri fail ve mağdur başta olmak üzere toplumun tüm kesimleri tarafından sürekli sorgulan­mıştır. Bu durumu ceza hukuku kapsamında süregelen hukuk ve adalet arayışı olarak değerlendirmek mümkündür. İslâm ceza hukukunun vahiy kaynaklı olması konuyu daha farklı bir boyuta taşımaktadır. Zira ilahi kaynaktan beslenen tüm kutsal metinlerde olduğu gibi, İslâm’ın da öne çıkardığı kavramların başında adalet gelmektedir.

Çalışmamız üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bö­lümde ceza hukuku ilke ve kavramları İslâm ceza hukuku ile karşılaştırmalı olarak ele alınmaktadır. İkinci bölümde klasik kaynaklara dayalı olarak İslâm ceza hukukunda suç ve cezalar detaylı bir şekilde ele alınmakta, yeri geldikçe konuyla ilgili değerlendirmeler yapılmakta ve bu bağlamda farklı görüşlere yer verilmektedir. Üçüncü bölümde İslâm ceza hukuku üze­rinden genel olarak ceza hukukuna farklı bir bakış ve yeni bir anlayış getirilmektedir. Suç-ceza uygunluğu (mümâselet) ola­rak nitelendirilen söz konusu anlayışı, suça göre ceza belirle­me siyaseti olarak da ifade etmek mümkündür. Bu bağlamda İslâm ceza hukukunda hadler olarak nitelendirilen suçların dışında kalan suçlar için, farklı ceza önerileri sunulmaktadır