Bâkûlî’nin Hayatı, İlmî Kişiliği ve Cevâhiru’l-Kur’ân ve Netâicu’s-San‘a Adlı Eseri

Tarihsel süreç içerisinde farklı tefsir yaklaşımları ortaya çıkmıştır.

Bu yaklaşımlardan birisi de literatürde “lügavî tefsir”,

“edebî tefsir”, “filolojik tefsir” ve “dilbilimsel tefsir” gibi isimlerle

anılan “dil merkezli tefsirdir. Dilbilimsel tefsîr Kur’an’ı dil

açısından ele alan bir disiplindir. Kur’ân’ı anlama ve dil yönünden

tahlil etmede dilbilimsel tefsirlerin önemli bir yeri vardır.

Dilbilimsel tefsir çalışmaları çok erken dönemlerden itibaren

başladığı söylenebilir. Kur’ândaki garîb kelimelerin anlaşılmasına

yönelik çalışmalar dilbilimsel tefsir ile alakalı ilk çalışmalar

olduğu söylenebilir.

Hicrî ikinci asrın sonlarından itibaren garîbu’l-Kur’ân,

i‘râbu’l-Kur’ân ve meâni’l-Kur’ân konularında çoğunlukla dil

alimleri ve özellikle de nahiv alimleri tarafından eserler telif

edilmiştir. Lügavî tefsir yöntemi altı asır boyunca sürmüştür.

İbn Abbâs, Kur’ândaki garîb kelimeleri açıklığa kavuşturmak

için garîbu’l-Kur’ân isimli bir eser telif etmiştir. İbn Abbâs’tan

sonra Ebû Ubeyde (v. 209/824), Zeccâc (v. 311/923) ve Ferrâ (v.

207/822) gibi dilci müfessirler İbn Abbâs’ın öncülüğünü yaptığı

filolojik tefsir çalışmalarını sistemleştirmişlerdir.

Bu çalışmamızda Bâkûlî’nin (v. 543/1148) Cevâhiru’l-

Kur’ân ve netâicu’s-san‘a adlı eserini ele aldık. Eser nahiv

ilmi açısından zengin bir hazineye sahiptir. Bâkûlî kendi döneminin

önemli dil ve tefsîr bilginlerinden olup sahip olduğu ilmî

birikimini bu eserinde sergilemiştir.

Bâkûlî’nin Hayatı, İlmî Kişiliği ve Cevâhiru’l-Kur’ân ve

netâicu’s-san‘a Adlı Eseri isimli çalışmamız bir giriş ve iki bölümden

oluşmaktadır.

Giriş kısmında dilbilimsel tefsir hakkında genel bilgiler

verilmiştir.

Birinci bölümde Bâkûlî’nin hayatı, ilmî kişiliği ve Cevâhiru’l-

Kur’ân ve netâicu’s-san‘a adlı eseri hakkında bilgiler

verilmiştir.

İkinci bölümde ise Bâkûlî’nin eserinde yer verdiği konular

bab başlıkları halinde ele alınmıştır.