Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Merkez Yerel İlişkileri ve Vesayet Denetimi

Türkiye 2017 yılından itibaren yeni bir hükümet sistemi ile yönetilmektedir. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi olarak belirlenen sistem klasik hükümet etme modelleri içerisinde yer almamakla birlikte başkanlık sisteminin aasli unsurlarını bünyesinde barındırmaktadır.

Yeni sistem Türkiye’de kamu yönetiminin iki temel bileşeninden merkezi yönetimin yapı ve işleyişini dönüştürmekte ve yeni hükümet etme modeline uyumlaştırmaktadır. Diğer taraftan kamu yönetiminin diğer unsuru olan yerel yönetimler ise söz konusu uyum sürecinin şimdilik dışında kalmıştır. Eserde, merkezi yönetimde olduğu gibi yerel yönetimler alanında da yeni sistemin dönüştürücü etkisinin kaçınılmaz olacağı savunulmaktadır.

Eser, Türkiye’de meydana gelen merkezi yönetim ve yerel yönetim ilişkilerini detaylı tarihsel analiz ve ülke karşılaştırmaları ile ele almaktadır. Eserde, Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinden günümüze, merkezi yönetim ve yerel yönetim ilişkilerinde yaşanan değişimler idari, hukuki, siyasi ve mali açılardan kapsamlı bir şekilde ele alınarak, tarihsel bir perspektifle günümüz merkez-yerel ilişkileri aydınlatılmakta ve söz konusu ilişkilerin temel karakteristiği ortaya konulmaktadır.

Yerel yönetim birimleri ile merkezi yönetim birimleri arasında yoğun tartışmaların yaşandığı bir dönemde, farklı hükümet sistemleriyle yönetilen ülke örneklerine yer vermesi ve Türkiye’nin merkezi yönetim ve yerel yönetim ilişkilerine yönelik tarihsel sürecini ortaya koyması nedeniyle söz konusu çalışma konuya ilişkin aydınlatıcı bir kaynak olacaktır.

Ünal KÜÇÜK

İçindekiler:

• 1. BÖLÜM - ARAŞTIRMA HAKKINDA AÇIKLAMALAR
• 1.1. Araştırmanın Konusu ve Önemi
• 1.2. Araştırmanın Amacı
• 1.3. Araştırma Soruları
• 1.4. Araştırmanın Yöntemi
• 1.5. Araştırmanın Anahtar Kavramları
• 1.6. Araştırmanın Sunuş Sırası
• 2. BÖLÜM - KAVRAMSAL ÇERÇEVE
• 2.1. Devlet Kavramı ve Devlet Sistemleri
• 2.1.1. Devlet Kavramı ve Devletin Ögeleri
• 2.1.2. Devlet Sistemleri ve Yapılarına Göre Devlet Şekilleri
• 2.2. Hükümet Sistemleri
• 2.2.1. Parlamenter Sistem
• 2.2.2. Yarı Başkanlık Sistemi
• 2.2.3. Başkanlık Sistemi
• 2.2.4. Meclis Hükümeti Sistemi
• 2.2.5. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi
• 2.3. Merkezden Yönetim ve Yerinden Yönetim Ayrımı
• 2.3.1. Merkezden Yönetim
• 2.3.2. Yerinden Yönetim
• 2.4. Özerklik, Vesayet ve Yerel Özerklik-İdari Vesayet İlişkisi
• 2.4.1. Özerklik ve Yerel Özerklik Kavramı
• 2.4.2. Vesayet Kavramı ve Gelişimi
• 2.4.3. İdari Vesayet Denetimi
• 2.4.4. Yerel Özerklik ve İdari Vesayet İlişkisi
• 3. BÖLÜM - UYGULAMADA CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİ
• 3.1. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin Getirdiği Yenilikler
• 3.2. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine Özgü Kurumsal Yapılar
• 3.2.1. Cumhurbaşkanı Yardımcılığı
• 3.2.2. Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı
• 3.2.3. Cumhurbaşkanlığı Ofisleri
• 3.2.4. Cumhurbaşkanlığı Politika Kurulları
• 3.2.5. Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu
• 3.2.6. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine Özgü Diğer Mekanizmalar
• 4. BÖLÜM - TÜRKİYE’DE, MERKEZ-YEREL İLİŞKİLERİNİN TARİHSEL ANALİZİ
• 4.1. Tanzimat Sonrası Dönemde Merkez-Yerel İlişkileri
• 4.1.1. 1839-1864 Döneminde Merkez-Yerel İlişkileri
• 4.1.2. 1864 ve 1871 Vilayet Nizamnameleri ’nin Merkez-Yerel İlişkisine Etkisi
• 4.2. Anayasal Monarşi Dönemi’nde Merkez-Yerel İlişkileri (1876-1920)
• 4.2.1. 1877 Dersaadet Belediye Kanunu ve Vilayet Belediye Kanunu
• 4.2.2. 1909 Anayasa Değişikliklerinin Merkez-Yerel İlişkisine Etkileri
• 4.2.3. 1912 Tarihli Geçici Belediye Yasası’nın Merkez-Yerel İlişkisine Etkisi
• 4.2.4. 1913 İdare-i Umumiye-i Vilayat Kanun Muvakkatı
• 4.3. Meclis Hükümeti Döneminde Merkez-Yerel İlişkisi (1920-1923)
• 4.4. Tek Partili Parlamenter Rejimde Merkez-Yerel İlişkileri (1923-1946)
• 4.4.1. Ankara Şehremaneti Kanunu Çerçevesinde Merkez-Yerel İlişkileri
• 4.4.2. 1580 Sayılı Belediye Kanunu Çerçevesinde Merkez-Yerel İlişkisi
• 4.5. Çok Partili Parlamenter Rejimde Merkez-Yerel İlişkileri
• 4.5.1. 1950-1960 Döneminde Merkez-Yerel İlişkileri
• 4.5.2. 1960-1982 Döneminde Merkez Yerel İlişkileri
• 4.5.3. 1983-2017 Döneminde Merkez Yerel İlişkileri
• 5. BÖLÜM - CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİ’NDE MERKEZ-YEREL İLİŞKİLERİ
• 5. 1. Merkez Yerel Arasında İdari ve Hukuki İlişkiler
• 5.1.1. Yönetsel Denetim
• 5.1.2. Yargısal Denetim
• 5.2. Merkez Yerel Arasında Siyasi İlişkiler
• 5.2.1. Yeni Sistemde TBMM ve Yerel Denetim İlişkisi
• 5.2.2. Yerel Yönetimler Politika Kurulu Çerçevesinde Değerlendirme
• 5.2.3. Yerel Yönetim Birimleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi
• 5.2.4. Türkiye Belediyeler Birliği
• 5.3. Merkez Yerel Arasında Mali İlişkiler
• 5.3.1. Kaynak Paylaşımı ve Yerel Yönetimlerin Gelir Dağılımı
• 5.3.2. Yerel Yönetimlerin Mali Özerkliği
• 5.3.3. İller Bankası A.Ş. ve Yerel Yönetime Yönelik İşlevleri
• 5.4. Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı Bakımından Değerlendirme
• 6. BÖLÜM - DÜNYADA BAŞLICA HÜKÜMET SİSTEMLERİNE GÖRE MERKEZİ YÖNETİM YEREL YÖNETİM İLİŞKİLERİ
• 6.1. Amerika Birleşik Devletleri
• 6.1.1. Amerika Birleşik Devletleri’nde Başkanlık Sistemi Uygulaması
• 6.1.2. Amerika Birleşik Devletleri’nde İdari Örgütlenme
• 6.1.3. Amerika Birleşik Devletleri’nde Yerel Yönetimlerin Kısa Tarihçesi
• 6.1.4. Amerika Birleşik Devletleri’nde Merkez-Yerel İlişkisi
• 6.2. Birleşik Krallık
• 6.2.1. Birleşik Krallık’ta Parlamenter Sistem Uygulaması
• 6.2.2. Birleşik Krallık’ta İdari Örgütlenme
• 6.2.3. Birleşik Krallık’ta Yerel Yönetimlerin Kısa Tarihçesi
• 6.2.4. Birleşik Krallık’ta Merkez-Yerel İlişkisi
• 6.3. Fransa
• 6.3.1. Fransa’da Yarı Başkanlık Sistemi Uygulaması
• 6.3.2. Fransa’da İdari Örgütlenme
• 6.3.3. Fransa’da Yerel Yönetimlerin Kısa Tarihçesi
• 6.3.4. Fransa’da Merkez-Yerel İlişkileri
• 6.4. ABD, Birleşik Krallık, Fransa ve Türkiye üzerinden Merkez Yerel İlişkilerinin Karşılaştırmalı Değerlendirmesi
• 6.4.1. İdari ve Hukuki İlişkiler
• 6.4.2. Siyasi İlişkiler
• 6.4.3. Mali İlişkiler
• 7. BÖLÜM - GENEL DEĞERLENDİRME: BULGULAR, ÖNERİLER VE SONUÇ
• 7.1. Bulgular ve Öneriler
• 7.2. Genel Değerlendirme ve Sonuç
• KAYNAKLAR