Travma ve Stresörle İlişkili Bozukluklar

1. Travma Sonrası Stres Bozukluğu Fenomenolojisi Okan TAYCAN
2. Travma Sonrası Stres Bozukluğunun Patogenezi Ejder Akgün YILDIRIM, Taner YILMAZ
3. Travma Sonrası Stres Bozukluğunun Farmakoterapisi Serap Erdoğan TAYCAN, Hamit BOZTAŞ
4. Travma Sonrası Stres Bozukluğu Tedavisinde Psikoterapi Ayşe Devrim BAŞTERZİ, A. Tamer AKER
5. Akut Stres Bozukluğu Önder KAVAKÇI, Nuryıl YILMAZ, Zekeriya YELBOĞA
6. Uyum Bozukluğu Ekin SÖNMEZ, Volkan TOPÇUOĞLU
7. Travma ve Stresörle İlişkili Diğer Bozukluklar Şükriye BOŞGELMEZ
8. Çocuk ve Ergenleri İlgilendiren Travma ve Stresörle İlişkili Diğer Bozukluklar Işıl KARAKAYA, Şahika Gülen ŞİŞMANLAR

Travma insan varoluşunun kaçınılmaz ve de ayrılmaz bir parçasıdır. Kelimenin tam anlamıyla travma, beşikten mezara kadar bizimle birliktedir. Bizi biz yapan, kimliğimizin oluşumundan, toplumsal yapımızın şekillenmesine kadar varlığımızın her aşamasına rengini veren özsel bir olgudur.

Haliyle travma ve sonuçlarına ilişkin çalışmalar gerek dünyada gerekse ülkemizde gittikçe artmaktadır. Nüfusun büyümesi karşısında kaynakların yetersizliği ve küreselleşme örseleyici olayların hem sayısının hem de şiddetinin artmasına yol açmıştır. Ancak travma çalışmalarına yönelik ilginin artmasında sadece dünya çapında yaşanan şiddet dolu yaşantıların niteliksel ve niceliksel artış göstermesi değil, aynı zamanda travmanın insan duygu, düşünce ve davranışları üzerindeki etkilerine ilişkin farkındalığın gelişmesi de kritik rol oynamıştır. Farkındalığın gelişmesinde en önemli köşe taşlarından birisi de Amerikan Psikiyatri Birliği’nce 1980 yılında yayınlanan DSM III (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders III) sürümünde Travma Sonrası Stres Bozukluğu’nun (TSSB) tanımlanması olmuştur. Uzun ve zorlu mücadeleler sonrasında TSSB ile birlikte artık bir tanıma kavuşarak meşruiyet kazanan travma çalışmalarının sayısında, izleyen yıllarda adeta bir patlama yaşanmıştır.

Travma ve sonuçlarına ilişkin bilgi ve deneyimlerin artmasıyla birlikte TSSB ile ilgili başta tanı geçerliği ve güvenilirliği olmak üzere çeşitli tartışmalar yaşanmıştır. Buna karşılık araştırmalardan edinilen kanıta dayalı verilerin ışığında DSM’nin IV. ve nihayetinde 5. sürümlerinde TSSB tanı ölçütleri gözden geçirilerek yapısal olarak güçlendirilmeye çalışılmıştır. DSM 5’te TSSB tanısında yapılan pek çok önemli değişiklikten birisi de TSSB ile birlikte Akut Stres Bozukluğu ve Uyum Bozukluğu tanılarının “Anksiyete Bozuklukları” tanı kategorisinden çıkartılarak, “Travma ve Stresörle İlişkili Bozukluklar” başlıklı yeni bir tanı kategorisine dahil edilmesi olmuştur. Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları arasında 2006 yılında çıkan “Anksiyete Bozuklukları” kitabının güncellenmesi gündeme geldiğinde, DSM 5’te yapılan değişikliğe paralel olarak “Travma ve Stresörle İlişkili Bozukluklar” başlığı altında ayrı bir kitabın hazırlanması da kaçınılmaz olmuştur.

Travma alanyazınının en önemli isimlerinden Judith Herman, travmayı “güçsüzlük acısı” olarak tanımlamıştır. Gerçekten de yaşanan o kadar yıkıcı, o kadar karşı konulamazdır ki, keskin bir çaresizlik birey ya da topluluğu adeta paralize edebilir. Böyle bir durumda bizlere düşen en önemli sorumluluk dehşetengiz olayların anlatıları karşısında dik durabilmek, mağdurun yanında olabilmektir. Çoğunlukla insanın karanlık tarafıyla yüzleşilmesini de kapsayan böylesi durumlarda iyi tanıklık her zamankinden daha önemli olmaktadır. Bu kitabın sadece ruh sağlığı alanında çalışanlar için değil yaşadıklarına anlam vermekte zorlananlar için de bir başvuru kaynağı olmasını umut ediyoruz.