Frankfurt Okulu ve Eleştirel Medya

Avrupa’da feodal yapının çözülerek yeni bir düzen olarak burjuvazinin ortaya çıkması toplumsal işleyişi kökünden değiştirdi. İnsan türünün tümüyle terk edemediği saldırganlık ve tahakküm dürtüsü varlığını zamanın ekonomik ve sosyal hayatı içinde devam ettirerek yeni araçlara yöneldi. Sınıfsal ayrım ve çatışma yeni düzen içinde de varlığını sürdürdü. Gerçekte üst sınıf kadar varlıklı olmayan alt tabakalar eksikliklerini moda üzerinden tatmin etme uğraşına girişti. Burjuva, alt sınıftan ayrılmak için yeni modalar oluşturarak alt sınıfları devamlı şeklide sahte ihtiyaçlar üzerinden tüketime yönlendirdi. Kapitalist yapı insan zihnini kontrol etmek için davranış kalıpları icat etti. Bireyin bu durumu idrak etmesinin dahi önüne geçildi.  Kültürel ürünler birbirinin kopyasına dönüştü.

Üretilmiş eğlence bireyin tüm boş zamanlarını doldurdu. Eğlencenin ulaşabildiği kitlenin büyüklüğü başarı olarak gösterildi. Sıradan ama takipçisi çok olan içerikler toplumu işgal etti. Medya içerikleri basit fakat beğenilen temalarla doldu. İnsanlar tüketim kalıplarına alıştırılmak için kitle iletişim araçlarının popüler içerikleriyle oyalandı. Diğer taraftan sanat dizayn edilerek sığlaştırıldı, sanat eserlerinin özgünlüğü ortadan kaldırıldı. Müzisyen iç sesini değil piyasanın sesini dinlemek zorunda bırakıldı.

Toplumu ve medyaya eleştirel bir gözle ele alan Frankfurt Okulu, Almanya’da 20. yüzyılın ilk çeyreğinde kuruldu. ABD sürgünü yaşadı ve ardından en verimli dönemini yine Almanya da geçirdi, 60’lı yıllarda batıda ortaya çıkan öğrenci hareketleri için ideolojik bir altyapı oluşturdu. Marx’ın fikirleri ve Alman entelektüel sol düşünce okul içinde yer alan Pollock, Horkheimer, Marcuse, Adorno ve Benjamin gibi düşünürler tarafından etkili bir biçimde işlendi.

Okul temsilcilerinin yaklaşık yarım asır boyunca sürdürdükleri eleştirel bakış günümüzün ideolojik, toplumsal ve sanatsal yapısı ile medya düzenini anlama bakımından oldukça faydalı olacaktır. Frankfurt Okulu düşünürlerin fikirleri ışığında bireyin toplumsal yaşamdaki yeri ve medya karşındaki durumu daha iyi anlaşılacaktır.

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ BÖLÜM

FRANKFURT OKULU.................................................................................... 1

1.1. Frankfurt Okulu’nun Düşünce Alt Yapısı................................. 1

1.2. Frankfurt Okulu’nun Kuruluşu.................................................... 5

1.3. Horkheimer’ın Hayatı ve Eleştirel Yaklaşımı ....................... 11

1.4. Adorno’nun Hayatı ve Eleştirel Yaklaşımı ............................ 16

1.5. Adorno ve Dil................................................................................ 23

1.6. Adorno, Horkheimer ve Aydınlanmanın Diyalektiği......... 28

1.7. Horkheimer, Adorno ve Araçsal Akıl...................................... 33

1.8. Adorno ve Horkheimer’ın Kültür Endüstrisi Kavramı........ 39

1.9. Marcuse’nin Hayatı ve Eleştirel Yaklaşım ............................. 46

1.10. Marcuse ve Tek Boyutlu İnsan .............................................. 50

1.11. Habermas’ın Hayatı ve Eleştirel Yaklaşım........................... 57

1.12. Habermas ve Kamusal Alanın Yapısal Dönüşümü ......... 62

1.13. Habermas ve İletişimsel Eylem Kuramı............................... 70

1.14. Frankfurt Okulu ve Walter Benjamin................................... 75

1.15. Frankfurt Okulu ve Psikanaliz................................................. 80

İKİNCİ BÖLÜM

FRANKFURT OKULU, SANAT VE TOPLUM..................................... 85

2.1. Frankfurt Okulu ve Sanat........................................................... 85

2.2. Frankfurt Okulu ve Müzik ......................................................... 92

2.3. Frankfurt Okulu, Aile ve Otorite............................................ 100

2.4. Frankfurt Okulu, Moda ve Kitlesel Benzeşme................... 112

2.5. Frankfurt Okulu ve Modern Toplumun Kötülüğü .......... 118

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

FRANKFURT OKULU VE MEDYA........................................................ 131

3.1. Frankfurt Okulu ve Yazılı Basın.............................................. 131

3.2. Frankfurt Okulu ve Sinema..................................................... 135

3.3. Frankfurt Okulu, Radyo ve Hitler.......................................... 140

3.4. Frankfurt Okulu ve Televizyon............................................... 144

3.5. Frankfurt Okulu, Medya ve Boş Zaman.............................. 148

3.6. Frankfurt Okulu, Medya ve Cinsellik.................................... 156

Frankfurt Okulu Düşünürlerinin Öğrenci Hareketlerine Bakışı162

Frankfurt Okuluna Yönelik Eleştiriler .......................................... 166

Kaynakça      173