Arpaz Kazası (1830/1831 – 1844/1845 Tarihli Nüfus Defterleri)

Tarih; geçmişte olan olaylar ve bu olaylar hakkındaki belgelerin verileridir. Geçmişte kalan insani ve toplumsal olaylar bağlamında insanoğlunun ne yaptığı, hangi süreçlerden bugüne geldiği, bizden önce kim, kimler vardı, ne yapıyorlardı, nasıl yaşıyorlardı, neler üretiyor, neler tüketiyorlardı? İnsanoğlu bu ve buna benzer sorularla geçmişi/

geçmişini araştırma için önemli yollar kat etmiştir.

İnsanın kendi toplumu ile diyalog kurmasını ve bütünleşmesini sağlayan, ondaki toplum bilincini canlı tutan bir kültür hazinesidir tarih.

Geçmişin belgelere dayandırılarak rasyonel bir yöntemle derlenmiş bilgisi olan tarih, kültürün zaman içindeki siyasi sosyal akışını ve sürekliliğini sağlar.

İnsanoğlunun bu arayışı 19. yüzyılla birlikte daha da önem kazanmıştır. Evrensel tarih araştırmalarının yanında yerel tarih çalışmaları, araştırmalarına yönelik ilginin sürekli arttığına tanıklık etmekteyiz. Bu tanıklık ile birlikte özellikle sosyal tarih araştırmaları, bizim de burada ele aldığımız nüfus konusuna önem vermişlerdir.

Bir toplumun bütüncül yani iktisadi, sosyal ve kültürel olarak açıklanabilmesinin önemli bir kaynağı da nüfus ile ilgili bilgilere ulaşmaktır. Tapu tahrir, temettuat ve nüfus defterleri bu konunun en önemli kaynaklarından bir kaçıdır. Bu konuda araştırmalara veri sağlayabilecek kaynakların en başında arşiv belgeleri ve bu belgelerin kaynağı

olan Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı gelmektedir.

Bu çalışmamızda Devlet Arşivleri’nde bulunan Nüfus Kataloğunda yer alan, günümüzde Aydın’ın Nazilli İlçesine bağlı Esenköy Mahallesi, eski adıyla ise Arpaz Kazası olan yerleşim yerine ilişkin NFS.d.. kodu ile kayıtlı 2976, 2977 ve 2979 numaralı defterleri ele aldık.

Bölgede yaşayanların köklerine ışık tutabilecek, Osmanlı Devleti tarafından tutulmuş önemli bir kaynağı değerlendirme yoluna gittik.

GİRİŞ

Arpaz Kazası, Köyler ve Çiftlikler

Arpaz’da Muhtarlık Yapılanması

Arpaz’da Nüfus Yapısı

Nüfus Defterleri ve Önemi

2976 NUMARALI NÜFUS DEFTERİ VE ÖZELLİKLERİ

1. a) 2976 Numaralı Nüfus Defterinde Yer Alan Aile İsimleri
2. b) 2976 Numaralı Nüfus Defterinde Yer Alan Akrabalık İlişkileri
3. c) 2976 Numaralı Nüfus Defterinde Yer Alan İsimler ve Dağılımı
4. d) 2976 Numaralı Nüfus Defterinde Yer Alanların Fiziksel Özellikleri
5. e) 2976 Numaralı Nüfus Defterinde Yer Alanların Yaş Özellikleri

f ) 2976 Numaralı Nüfus Defterinde Yer Alanların Meslekleri ve Sayıları

1. g) 2976 Numaralı Nüfus Defterinde Yer Alan Eğitim Görevlileri ve Öğrenciler
2. h) 2976 Numaralı Nüfus Defterinde Yer Alan ve 1840 – 1841 Tarihinde Arpaz Kazasında Askere Giden Nüfus

ı) Arpaz Kazasından Ayrılanlar

1. i) Arpaz Kazasında Doğum ve Ölümler
2. j) Arpaz Kazasında Köle ve Hizmetkârlar
3. k) Arpaz Kazasında Engelliler

2977 NUMARALI NÜFUS DEFTERİ VE ÖZELLİKLERİ

1. a) 2977 Numaralı Nüfus Defterinde Yer Alan Akrabalık İlişkileri
2. b) 2977 Numaralı Nüfus Defterinde Yer Alan İsimler ve Dağılımı
3. c) 2977 Numaralı Nüfus Defterinde Yer Alanların Fiziksel Özellikleri
4. d) 2977 Numaralı Nüfus Defterinde Yer Alanların Yaş Özellikleri
5. e) 2977 Numaralı Nüfus Defterinde Yer Alanların Meslekleri ve Sayıları

f ) 2977 Numaralı Nüfus Defterinde Yer Alan Eğitim Görevlileri ve Öğrenciler

1. g) 2977 Numaralı Nüfus Defterinde Yer Alan ve 1835 – 1836 Tarihinde Askere Giden Nüfus
2. h) Gulam ve Hademe

ı) Arpaz Kazasında Engelliler

2979 NUMARALI NÜFUS DEFTERİ VE ÖZELLİKLERİ

1. a) Arpaz Kazası ve Köylerine Ticaret İçin Gelen Bekâr Rum ve Ermeniler

SONUÇ

DEFTERLERIN SEÇILMIŞ TIPKIBASIMLARI VE GÜNÜMÜZ ALFABESINE ÇEVRIMI

2976 NOLU DEFTER ARPAZ KAZASI MAHALLESİ NÜFUS YAPISI (GÜNÜMÜZ ALFABESİNE ÇEVRİMİ)

2976 NOLU DEFTER KARYE-İ İNEBOLU TABİİ-İ ARPAZ NÜFUS YAPISI (GÜNÜMÜZ ALFABESİNE ÇEVRİMİ)

2976 NOLU DEFTER VOYVODA AĞANIN DAİRESİ NÜFUS YAPISI (GÜNÜMÜZ ALFABESİNE ÇEVRİMİ)

2976 NOLU DEFTER ALAYBEYİ ÇİFTLİĞİ KARYESİ NÜFUS YAPISI (GÜNÜMÜZ ALFABESİNE ÇEVRİMİ)

2977 NOLU DEFTER HAMAM MAHALLESİ NÜFUS YAPISI (GÜNÜMÜZ ALFABESİNE ÇEVRİMİ)

2977 NOLU DEFTER CEDİD MAHALLESİ NÜFUS YAPISI (GÜNÜMÜZ ALFABESİNE ÇEVRİMİ)

2977 NOLU DEFTER TOYGAR KARYESİ NÜFUS YAPISI (GÜNÜMÜZ ALFABESİNE ÇEVRİMİ)

2977 NOLU DEFTER YAZULU (YAZILI) KARYESİ NÜFUS YAPISI (GÜNÜMÜZ ALFABESİNE ÇEVRİMİ)

2979 NOLU DEFTER NEFS-İ ARPAZ BEKARAN RUMİYAN (GÜNÜMÜZ ALFABESİNE ÇEVRİMİ)

2979 NOLU DEFTER NEFS-İ ARPAZ BEKARAN ERMENİYAN(GÜNÜMÜZ ALFABESİNE ÇEVRİMİ)

2979 NOLU DEFTER NEFS-İ ARPAZ SİROZ (=SÜREZ) KARYESİ BEKARAN RUMİYAN

(GÜNÜMÜZ ALFABESİNE ÇEVRİMİ)

2979 NOLU DEFTER NEFS-İ ARPAZ İNEBOLU KARYESİ BEKARAN RUMİYAN

(GÜNÜMÜZ ALFABESİNE ÇEVRİMİ)

KAYNAKLAR