Basic HTML Version
432
GTTT 2016
Michael Sutters, MD, MRCP (UK)
Sistemik Hipertansiyon
11
Çevirenler: Doç. Dr. Zülfükar YILMAZ
Dr. Emre AYDIN
Dr. Fatma Yılmaz AYDIN
Prof. Dr. Ali Kemal KADİROĞLU
77.9 milyon Amerikalı yüksek kan basıncına sahiptir
(sistolik kan basıncı ≥140 mmHg veya diyastolik kan
basıncı ≥90 mmHg); bunların % 78’i tanılarından haber-
dardır, fakat sadece % 68’i tedavi alır ve bunların sadece
% 64’ünde, 140/90 mmHg olan eşik değerin altında kan
basıncı sağlanmaktadır. Hipertansiyon, ofis ölçümleriyle
evre 1(140-159/90-99 mmHg) ve evre 2 (160/100 mmHg)
olarak evrelendirilmektedir. Kardiovasküler mortalite ve
morbidite hem sistolik hem de diastolik kan basıncının
yükselmesi ile artmaktadır fakat 50 yaş üzerindeki hasta-
larda komplikasyonları göstermede sistolik kan basıncı ve
nabız basıncı, diastolik kan basıncı artışından daha iyi bir
öngörücüdür. Hipertansiyonun prevalansı yaş ile artar ve
siyahlarda, beyazlardan daha yaygındır. Hipertansiyonun
iki major komplikasyonu olan inme ve koroner arter has-
talığının mortalite oranı son üç dekatta %50-60 azalmış
olmakla beraber son zamanlarda bu değerin azalma hızı
durmuştur. Hipertansiyonun neden olduğu diğer iki du-
rum olan kalp yetmezliği ve son dönem böbrek yetmezlikli
hastaların sayısı ise artmaya devam etmektedir.
KAN BASINCI NASIL ÖLÇÜLÜR VE
HİPERTANSİYON NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Kan basıncı iyi kalibre edilmiş bir tansiyon aleti ile ölçül-
melidir. Manşonun genişliği kol cevresinin en az % 80’nini
kaplamalıdır. Ölçüm, hasta istirahat ettikten sonra alın-
malı, sırt destekli bir koltukta oturur veya sırtüstü yatar
pozisyonda en az 5 dk dinlendikten ve sigara veya kahve
alımından en az 30 dk sonra yapılmalıdır. Ölcüm tekniği-
nin doğru olarak gösterildiği bir video gösterimine http://
www.abdn.ac.uk/ medical/bhs/tutorial/tutorial.htm adre-
sinden ulaşılabilir. Ofis bazlı cihazların çoklu otomatik öl-
çümleri ile önceden programlanmış istirahat periyodunda
ölçülen kan basınçları, beyaz önlük etkisinden bağımsız ve
tek haneli ölçümler yapabilir. Kan basıncı, ofis ortamı dı-
şında hem aralıklı ev kan basıncı monitorizasyonu hem de
düzenli aralıklarla otomatik ölçüm yapabilen ambulatuar
kan basıncı ölçüm cihazları ile alınabilir. Bunların sonuç-
ları çok güçlü belirleyicilerdir ve klinik kılavuzlarda artan
bir şekilde destek görmektedirler. Ev ölçümleri ayrıca be-
yaz önlük hipertansiyonunu tedaviye dirençli ve maskeli
(klinikte normal evde yüksek kan basıncı) hipertansiyon-
dan ayırmada da yardımcıdır. Maskeli hipertansiyona eşlik
eden kardiyovasküler risk sürekli hipertansiyona gözle-
nenle benzerdir.
Tek bir kan basıncı ölçümü hipertansiyon tanısını
bırakmada yeterli değildir. Bu kuralın ana istisnası hiper-
tansiyonun hayatı tehdit eden uç organ hasarına ait kesin
kanıtlarının varlığıdır. Hipertansif acil veya kan basıncı-
nın 220/125 mm Hg’nın üzerinde olduğu fakat uç organ
hasarının olmadığı hipertansif acil durumlarda olduğu
gibi kanıtlar aranmalıdır. Daha düşük kan basıncı olan
vakalarda ise hipertansiyon tanısı kan basıncı ölçümünün
değişkenlik gösterebildiği ve zamanla ortalama kan basın-
cının düşmeye eğilimli olması nedeniyle çoklu ölçümler
gerektirir. Başlangıçta kan basıncı hipertansif aralıkta olan
hastalar ilk ve ikinci karşılaşmaları arasında kan basınçları
büyük düşmeler gösterip normal aralığa daha hızlı gelir-
ler. Yüksek riskli hastalarda hipertansiyon tedavisinde üç
aylık gecikme bile kardiovasküler morbidete ve mortalite-
yi iki kat artırmaktadır. Bu yüzden mümkün olan en kısa
sürede hipertansiyon tanısı bırakmak önemlidir. Kanada
hipertansiyon eğitim programı hipertansiyon tanısını
hızlandırmak için algoritm sunmuştur. (Şekil 11-1) Bu
noktadan bakınca, bu kılavuzlar başlangıç ofis vizitlerinin
intervalinin kısa tutulmasını ve diabetus mellitus ve hedef
organ hasarın erken tespit edilmesinin önemini belirt-
mektedirler. Eğer bunlar tespit edilmişse iki vizit sonrası
kan basıncı değerleri halen 140/80 mmHg üzerindeyse
farmakolojik müdahale gereklidir. Kanada Kılavuzu ofis
bazlı değerlendirmeye tamamlayıcı olarak ambulatuar ve
ev kan basıncı ölçümlerini önerir. Birleşik Krallıktan ya-
yınlanan kılavuzlar daha ileri giderek ambulatuar veya
evde kan basıcı ölçümlerinin hipertansiyon tanısında ofis
kaynaklı ölçümlerin yerine kullanılabileceğini önermekte-
dirler. Otomatik ofis cihazları, manuel ölçüm yapan cihaz-
lar, gün boyu ölçüm yapan ambulatuar cihazlarla ölçüm
yapıldığında ortalama kan basıncı > 135/85 mm üzerinde
ise evre 1 hipertansiyon tanısı konur. 24 saatlik ambulatuar
ölçümde evre 1 hipertansiyon için eşik değeri hala 130/80
mm Hg değerinin altıdır. Ambulatuar kan basıncı ölçüm-
leri normalde geceleri en düşüktür. Bu düşüşün kaybı özel-
likle trombotik inme ve kardiovasküler riskte güçlü belir-