Basic HTML Version
BÖLÜM 21
862
GTTT 2016
SODYUM KONSANTRASYON
BOZUKLUKLARI
HİPONATREMİ
►
►
Genel Bilgiler
Serum sodyum konsantrasyonun 135 mEq/L (veya 135
mmol/L)’den düşük olması olarak tanımlanan hiponat-
remi, yatan hastalarda en sık görülen elektrolit bozuklu-
ğudur. Kötü yönetimi serebral ozmotik demiyelinizasyon
ile yıkıcı nörolojik sonuçlar doğurabileceğinden, klinis-
yen hiponatremiye dikkat etmelidir. Aslında agresif veya
uygun olmayan tedaviden kaynaklanabilecek iyatrojenik
komplikasyonlar, hiponatreminin kendisinden daha za-
rarlı olabilir.
Sodyum konsantrasyonunun, total vücut sodyumu
veya total vücut suyunu yansıttığı düşüncesi sıkça düşülen
bir yanılgıdır. Böbrekler sodyum ve su dengesini birbirin-
den bağımsız olarak düzenleyebildiğinden, hiponatremide
total vücut suyu ve total vücut sodyumu düşük, normal
veya yüksek olabilir. Çoğu hiponatremi vakası sodyum
dengesizliği ile değil, bozulmuş su dengesi ve anormal su
tutulumu ile ortaya çıkar; bu da patofizyolojide primer ola-
rak ADH’nın rol oynadığını gösterir. Serum ozmolalitesi
ve volüm durumundan faydalanılarak oluşturulan tanısal
bir algoritma hiponatreminin nedenlerini tedavi için de
faydalı olabilecek kategorilere ayırabilir. (Şekil 21-1)
►
►
Etyoloji
A. İzotonik ve Hipertonik Hiponatremi
Bu olgular, sıklıkla dikkatli bir hikaye ve geçmiş laboratu-
var testleriyle ayırdedilebilmesine karşın, serum ozmolali-
tesi, izotonik ve hipertonik hiponatremiyi ayırır.
Tablo 21-1.
Yaş ve cinsiyet ilişkili olarak total vücut
suyu (vücut ağırığının yüzdesi olarak)
Yaş
Erkek
Kadın
18-40
% 60
% 50
41-60
% 60-50
% 50-40
>60
% 50
% 40
TANI ESASLARI
►
►
Volüm durumu ve serum ozmolalitesi etyolojiyi
belirlemek için gereklidir.
►
►
Hiponatremi genelde sodyum eksikliğinden
ziyade sodyuma kıyasla daha fazla su tutulumu-
nu yansıtır. Sodyum konsantrasyonu total vücut
sodyumunu göstermez.
►
►
Hastanede yatan hastalardaki hiponatreminin
nedeni sıklıkla hipotonik sıvılardır.
▲
▲
Şekil 21-1.
Serum ozmolalitesi ve ekstrasellüler sıvı volumü kullanılarak hiponatreminin değerlendirilmesi. ACE; Anjiyo-
tensin konverting enzim, SIADH: Uygunsuz ADH sendromu. (Narins RG et al. Diagnostic strategies in disorders of fluid, ele-
ctrolyte, and acid-base homeostasis. Am J Med. 1982 Mar;72(3):496-520, izin alınarak)
HİPONATREMİ
Serum Ozmolalitesi
Hipotonik
hiponatremi
Volüm durumu
1. SAIDH
2. Postoperatif hiponatremi
3. Hipotiroidi
4. Psikojenik polidipsi
5. Bira bağımlılığı
6. İdiyosenkratik ilaç reaksiyonları (tiyazid
diüretikler, ACE inhibitörleri)
7. Aşırı egzersiz
8. Adrenokortikotropin yetersizliği
Ödematöz durumlar
1. Kalp yetersizliği
2. Karaciğer hastalığı
3. Nefrotik sendrom
(nadir)
4. İleri evre böbrek
hastalığı
İNa+<10mEq/L
Ekstrarenal tuz kaybı
1. Dehidratasyon
2. Diyare
3. Kusma
İNa+ >20 mEq/L
Renal tuz kaybı
1. Diüretikler
2. ACE inhibitörleri
3. Nefropatiler
4. Mineralokortikoid
yetersizliği
5. Serebral sodyum kaybı
sendromu
Düşük
(< 280 mosm/kg)
Övolemik
Hipovolemik
Hipervolemik
Yüksek
(> 295 mosm/kg)
Normal
(280-295 mosm/kg)
İzotonik hiponatremi
1. Hiperproteinemi
2. Hiperlipidemi (Şilomikron,
trigliserid, nadiren kolesterol)
Hipertonik hiponatremi
1. Hiperglisemi
2. Mannitol, sorbitol, gliserol,
maltoz
3. Radyokontrast ajanlar